لوگوی دیدوان

سامانه هم‌اندیشی آنلاین (سها)

دلفی بلادرنگ (RTD)

با توسعه‌ی نرم‌افزارهای دلفی، رویکرد‌های جدیدی از این روش پدید آمدند. دلفی بلادرنگ (Real-Time Delphi)، مزایای سوق یافتن به یک اجماع جمعی در یک نظرسنجی را حفظ می‌کند و در عین حال با کاهش زمان و هزینه، این روش را به صورت بهینه‌تر پیاده‌سازی می‌نماید. از آن جهت این روش «بلادرنگ» خوانده می‌شود که شرکت‌کنندگان در حین نظرسنجی می‌توانند بازخورد را در همان لحظه مشاهده کنند و امکان این را دارند که پاسخ خود را تا آخرین لحظه تغییر دهند. این روش، دور تکراری ندارد و تنها در یک مرحله به انجام می‌رسد. آنچه مورد تأکید است، تشویق شرکت‌کنندگان به بازدید از نظرسنجی به صورت مکرر است تا با تغییرات و نظرات جدید افراد، مواجه بشوند.

این روش نیز مانند دلفی چند مرحله‌ای از چهار ویژگی اصلی یک فرآیند دلفی برخوردار است. «ناشناس بودن» رکن اصلی هر روش دلفی است که به موجب آن شرکت‌کنندگان تشویق می‌شوند تا نظرات خود را بدون تأثیرپذیری از افراد تأثیرگذارتر بیان کنند. «تکرار» نیز یکی از وجوه اصلی روش دلفی است که در فرآیند دلفی چند مرحله‌ای، با نظرسنجی‌ها در طی مراحل مختلف به وقوع می‌پیوندد. در دلفی بلادرنگ این امر با بازدید مجدد شرکت‌کننده و قابلیت تغییر پاسخ محقق می‌شود. ارسال ایمیل یادآور به شرکت‌کننده برای بازدید‌‌های مجدد می‌تواند نتیجه را به اجماع نظر میل دهد.

برخلاف دلفی چند مرحله‌ای که «بازخورد» پس از اتمام یک دور به شرکت‌کنندگان ارائه می‌شود، در دلفی بلادرنگ ارائه‌ی بازخود در حین پاسخ‌دهی به سوال قابل مشاهده است. این بازخورد علاوه بر پاسخ‌دهی خود فرد، شامل نحوه‌ی پاسخ‌دهی سایر شرکت‌کنندگان به یک سوال از منظر «داده‌های آماری» و اختلاف نظر فرد با گروه شرکت‌کنندگان است. به جای اینکه بازخوردها منعکس‌کننده نظر همه‌ی شرکت‌کنندگانی باشد که بعد از هر دور در نظرسنجی شرکت کرده‌اند، بازخورد در دلفی بلادرنگ منعکس‌کننده نظر شرکت‌کنندگانی است که تا آن مرحله در نظرسنجی شرکت داشته‌اند. به همین دلیل است که شرکت‌کنندگان تشویق می‌شوند در صورت تمایل مجدداً به سؤالات مراجعه کرده و دوباره به آن‌ها پاسخ دهند، تا نظرات شرکت‌کنندگان را در مقاطع زمانی مختلف مشاهده نمایند و هرگونه تغییر در اجماع را دریافت کنند. 

با این ویژگی‌ها و با وجود برخی تفاوت‌ها در نحوه‌ی اجرای دلفی بلادرنگ با اجرای دلفی چند مرحله‌ای، شیوه‌ی بلادرنگ توانسته است که ویژگی‌های مهمی از جمله «ناشناس بودن»، «تکرار»، «ارائه‌ی بازخورد» و «ارائه‌ی داده‌های آماری» را در خود بگنجاند.

در مقاله‌ای با نام «Multi-Round compared to Real-Time Delphi for consensus in core outcome set (COS) development: a randomised trial» که توسط Fiona A. Quirke و همکارانش در سال 2021 میلادی به چاپ رسیده است، این دو شیوه‌ی دلفی با یکدیگر مقایسه شده است. نتایج حاصل شده بدین صورت هستند:

  • تفاوتی در نحوه‌ی واکنش شرکت‌کنندگان به بازخورد در هر دو نوع نظرسنجی وجود ندارد.
  • شرایط اولیه بر نتایجی که در پایان نظرسنجی دلفی به ‌عنوان نتایج مهم ظاهر می‌شوند، تأثیری ندارند.
  • هیچ تفاوتی در روند اجماع بین دلفی چند مرحله‌ای و بلادرنگ وجود ندارد.